Przyczyną PIMS jest nieadekwatna reakcja układu immunologicznego (odpornościowego) następująca w okresie 2-4 tygodni po przebyciu zakażenia SARS-CoV-2. Co ważne, występuje ona również po bezobjawowym przebyciu zakażenia. PIMS występuje u dzieci w każdym wieku (0-18rż). Najczęściej jednak chorują dzieci w wieku szkolnym (średnia wieku to około 9 lat ). PIMS to choroba wieloukładowa, a w związku z tym mogą towarzyszyć jej objawy ze strony różnych narządów. Najczęściej, pierwszym objawem dziecięcego zespołu pocovidowego jest silny ból brzucha, bardzo wysoka gorączka, trwająca dłużej niż trzy dni oraz biegunka, wymioty, malinowy język, zaczerwienienie spojówek (które towarzyszy prawie wszystkim przypadkom), osłabienie. Gdy choroba zaatakuje ośrodkowy układ nerwowy mogą to być apatia, nadmierna senność, niechęć do jedzenia, silny ból głowy, nietypowe zachowanie dziecka, a także drgawki. Objawy ze strony nerek to m.in. bezmocz czy skąpomocz. W przypadku układu oddechowego pojawiają się objawy przypominające COVID-19: kaszel, duszność, cechy zapalenia płuc, ból w klatce piersiowej. Częste są także objawy skórne (wysypki) - nierzadko niecharakterystyczne i zmienne. O szczególnie groźnym przebiegu PIMS mówi się, gdy choroba dotyka układu krążenia, powodując spadek ciśnienia, siły skurczowej mięśnia sercowego i zapalenie mięśnia sercowego. Do najczęstszych trwałych powikłań należą tętniaki tętnic wieńcowych – mogą one wystąpić niezależnie od ciężkości przebiegu choroby
Najistotniejsze jest, by w odpowiednim momencie wyłapać rozwijający się niepohamowany stan zapalny, związany z przebytym zakażeniem SARS-CoV-2, przy czym należy pamiętać, że bardzo często PIMS dotyka dzieci, które przeszły COVID-19 bezobjawowo. Bywa, że rodzice nie zdają sobie sprawy, że ktoś z otoczenia dziecka miał infekcję koronawirusową i że również ono zostało zakażone.
Objawy, które powinny zaniepokoić każdego rodzica.
1. Gorączka >38,5° C - niezbędny objaw do rozpoznania PIMS (jeśli nie ma gorączki to nie PIMS). Zwykle utrzymuje się powyżej 4/5 dni i może być trudna do obniżenia lekami przeciwgorączkowymi.
2. Objawy skórno – śluzówkowe:
• zapalenie spojówek - przekrwione białkówki. Co ważne – bez wydzieliny. Ropny wyciek będzie wskazywał raczej na inną przyczynę zakażenia.
• żywoczerwone, spierzchnięte usta - wyglądające jak “oblizywane na mrozie” lub jak “poobgryzane” z bordowymi strupami. Początkowo mogą być tylko mocniej zaczerwienione niż zwykle.
• „truskawkowy” język - żywoczerwony, z wyraźnymi brodawkami językowymi jak drobne “pestki” na powierzchni truskawki.
• zmiany na dłoniach i stopach - obrzęk (spuchnięcie), zaczerwienienie i/lub wysypka.
• powiększone (najczęściej jednostronnie ) węzły chłonne szyjne
• wysypka - nazywa się ją polimorficzną, dlatego że może mieć różny wygląd – plamista (najczęściej), grudkowa, girlandowata z okrągłymi zmianami jak “tarcze strzelnicze”, drobna lub rozlana.
3. Objawy ze strony innych narządów i układów:
| układ | objawy |
| pokarmowy | silny ból brzucha, biegunka |
| oddechowy | kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej |
| krążenia (sercowo-naczyniowy) | zbyt niskie / zbyt wysokie ciśnienie i/lub tętno, omdlenie, krwawienia bez urazu. |
| moczowy (nerki) | zdecydowanie mniejsza ilość oddawanego moczu |
| neurologiczny | apatia, nadmierna senność, niechęć do jedzenia, silny ból głowy, nietypowe zachowanie dziecka |
Czy dziecko z PIMS musi być leczone w szpitalu?
O ile dorosły czy dziecko z łagodnymi objawami COVID-19 może być leczony w domu pod opieką lekarza POZ, o tyle KAŻDE podejrzenia PIMS powinno być kierowane do szpitala z dwóch powodów:
- po pierwsze- niestety w tym zespole stan zdrowia dziecka może się gwałtownie pogorszyć (najczęściej ok. 5/6 doby od początku objawów). Dziecko będzie wymagało wtedy specjalistycznej opieki
- po drugie- zespół tan wiąże się z potencjalnymi powikłaniami, np. tętniakami naczyń wieńcowych serca, które mogą się pojawić zarówno w ostrej fazie choroby (na początku), jak również po kilku tygodniach, a ich pojawienie się jest niezależne Dlatego taki młody pacjent musi być objęty specjalistyczną opieką w trakcie i po hospitalizacji
Źródło:
1. Postępowanie z dzieckiem z wieloukładowym zespołem zapalnym powiązanym z Covid-19 - wytyczne grupy eksperckiej przy Polskim Towarzystwie Pediatrycznym i Konsultancie Krajowym w dziedzinie pediatrii; https://przegladpediatryczny.pl/a5292/Postepowanie-z-dzieckiem-z-wieloukladowym-zespolem-zapalnym-powiazanym-z-COVID-19.html
2. https://www.rynekzdrowia.pl/uslugi-medyczne/pediatra-o-pims-w-przyspieszonym-trybie-poznajemy-nowa-jednostke-chorobowa,216292,8.html
3. https://pediatranazdrowie.pl/pims-ts-zespol-pocovidowy-u-dzieci/